αναδημοσίευση,, ''η φρίκη των πατρίδων..''

Η φρίκη των πατρίδων

Για να βρούμε μία άκρη μέσα στην απερίγραπτη σύγχυση των «ριζών», θα ήταν χρήσιμο να στραφούμε σε ένα σύντομο δοκίμιο του Φρόιντ, το Ανοίκειο. Στις σελίδες του λέγεται ό,τι είναι αναγκαίο να ειπωθεί σχετικά με τις επικλήσεις της «καταγωγής» (του έθνους, της εθνότητας, των πολιτιστικών παραδόσεων κ.λπ.) οι οποίες κατά καιρούς κατακλύζουν τη μεταμοντέρνα μητρόπολη.

Ο Φρόιντ παρατηρεί ότι ο γερμανικός όρος heimlich, με τον οποίο δηλώνεται ό,τι «παραπέμπει στην εστία» και μεταδίδει μια αίσθηση οικειότητας, «αναπτύσσει το νόημά του κατά τρόπο αμφίσημο, σε σημείο να συμπίπτει τελικά με το αντίθετό του: το unheimlich» [Freud 1919: 277]. Το οικείο μετατρέπεται σε ανησυχητικό, το προστατευτικό είναι ταυτόχρονα απειλητικό, η πολυπόθητη ρίζα αποκαλύπτεται δυσοίωνη παγίδα. Καθοδηγημένος από τη μητρική του γλώσσα (χρησιμοποίησε το λεξικό που συνέταξαν οι αδελφοί Γκριμμ, οι συγγραφείς παραμυθιών που τα ίδια αποτελούν αξιοθαύμαστα παραδείγματα για τη διαλεκτική τού heimlich), ο Φρόιντ ερμηνεύει τον τρόμο που μας καταλαμβάνει μπροστά στο «ανησυχητικό» (για παράδειγμα, στα φαντάσματα) ως μια τραυματική αντίδραση στο «οικείο» που, απρόσμενα, επιστρέφει με αλλαγμένα ρούχα. Το αντιληπτικό και συναισθηματικό περιεχόμενο τις παλαιάς οικειότητας και της τωρινής φρίκης είναι ταυτόσημο, μόνο που το ειδύλλιο έχει μεταμορφωθεί σε εφιάλτη.

Το ζεύγος heimlich/ unheimlich, σύνηθες/ επίφοβο, θα άξιζε να βρίσκεται στο κέντρο του σύγχρονου ηθικού στοχασμού. Για να πειστούμε γι’ αυτό, αρκεί να θυμηθούμε ότι ο όρος ἦθος [ethos], με τη σειρά του, δεν σημαίνει τίποτε άλλο παρά «συνήθεια» [abitualità]. Αν εμπιστευθούμε την σοφία του έτυμου, η ηθική στην πραγματικότητα δεν είναι η μορφή ζωής που περιβάλλεται από «αξίες» και από το «δέον είναι», παρά εκείνη που διαθέτει την ευκολία των ενδεδειγμένων συνηθειών, με τις οποίες το άτομο συνδέεται άρρηκτα. Με τη διαφορά ότι, σήμερα, τίποτα δεν είναι τόσο παράδοξο και εκκεντρικό, εν τέλει ασυνήθιστο, από τη διεκδίκηση μιας στέρεης «συνήθειας» που να προσανατολίζει με σιγουριά το βλέμμα και τη δράση. Τίποτα δεν ηχεί τόσο λάθος. Και τόσο δυσοίωνο. Και τόσο ανησυχητικό.

Είναι γνωστό: το «κυρίαρχο πάθος» της καπιταλιστικής νεωτερικότητας υπήρξε να ξεριζώσει μία προς μία όλες τις ρίζες, να καταστρέψει τις παραδοσιακές κοινότητες, να αντικαταστήσει τις συνήθειες με την επανάληψη (αν όχι με τον καταναγκασμό της επανάληψης). Στο εκτυφλωτικό φως της τεχνικής και, γενικά, της καθολικότητας των κοινωνικών παραγωγικών δυνάμεων, εξαφανίζονται τα μονοπάτια που κρύβονται στο ημίφως τού heimlich. Τα πάντα είναι πασίγνωστα, αλλά και ξένα· χωρίς μυστικά, κι ωστόσο απρόβλεπτα. Ακριβώς τώρα σε αυτή τη συνθήκη ανεπανόρθωτου ξεριζώματος είναι που επιστρέφουν απρόσμενα μορφές αταβιστικής ένταξης, προστατευτικές διευθετήσεις, ταυτότητες παρόμοιες με έναν προορισμό.

Θα ήταν λάθος να νοήσουμε τέτοιες παλινδρομήσεις ως την «ρομαντική» αντίσταση που προβάλλουν οι λάτρεις μιας παραδοσιακής τάξης πραγμάτων: από την τάξη αυτή δεν υφίσταται πλέον καμία άμεση μνήμη. Εδώ και καιρό ο «εκσυγχρονισμός» επαναστατικοποιεί μόνο χώρους εμπειρίας που ήδη αντιδιαστέλλονταν από συμβάσεις και τεχνάσματα, που ήδη είχαν επενδυθεί με αιφνίδιες καινοτομίες. Η επίκληση οικείων ριζών είναι αυτή η ίδια υπερ-μοντέρνα: όσο πιο κραυγαλέα, τόσο πιο παραπλανητική. Πρόκειται για ένα «αίμα και χώμα» από πλαστικό, για αρχαϊσμούς τού σούπερ μάρκετ, για απομιμήσεις καταγωγής. To heimlich που ήταν μια φορά επιστρέφει ως μηντιακό πογκρόμ, εθνοτική υπερηφάνεια κατά παραγγελία, μεταβιομηχανική καθυπόταξη των σωμάτων: άρα, ως unheimlich. Όποτε κάποιος δοκιμάσει να πει: πατρίδα, κοινότητα, αυθεντική ζωή, βγαίνουν κραυγές διαπεραστικές και τρομακτικές, αντάξιες ενός revenant[1]. Η σύμμιξη του οικείου και του επίφοβου είναι πλέον συστηματική: για το πρώτο μαθαίνουμε μόνο όταν προσκρούει πάνω στο δεύτερο.

O Jean Améry (ψευδώνυμο του Hans Mayer, Αυστριακού Εβραίου που διέφυγε στο Βέλγιο για να γλιτώσει από τους Ναζί, στη συνέχεια αιχμαλωτίστηκε, βασανίστηκε, εκτοπίστηκε στα στρατόπεδα) αφιερώνει ένα κεφάλαιο του βιβλίου του Διανοούμενος στο Άουσβιτς στο ερώτημα «Πόση πατρίδα έχει ανάγκη ο άνθρωπος;» [Améry 1966: 83-109]. Όπου, προφανώς, «πατρίδα» δεν είναι το έθνος-κράτος, αλλά ο συνήθης τόπος στον οποίο μεγαλώσαμε, η Heimat (ουσιαστικό από το οποίο ακριβώς προκύπτει το επίθετο heimlich).

Μέσα σε λίγες σελίδες, ο Αμερύ σκιαγραφεί μία αξιοθαύμαστη φαινομενολογία της εξορίας. Ο ξεριζωμός είναι βάναυσος, ιδίως για όποιον δεν θρησκεύεται (η πίστη των πατέρων είναι μία Heimat σε ρεζέρβα, και μάλιστα φορητή), ούτε έχει χρήματα (τα λεφτά μπορούν να σου εξασφαλίσουν νέες ρίζες), ούτε χαίρει τεράστιας φήμης. Η μετανάστευση μοιάζει από πολλές απόψεις με μία πρόωρη γήρανση. Είναι η προβολή σε κοινωνική κλίμακα χαρακτηριστικών τυπικών για την ατομική παρακμή, αρχίζοντας από την αίσθηση ότι «δεν καταλαβαίνουμε πια τον κόσμο». (Παρεμπιπτόντως: πολλές σελίδες του βιβλίου τού Αμερύ για τα γηρατειά, Εξέγερση και παραίτηση [Améry 1968], πρέπει να διαβαστούν ως συμπλήρωμα στο κεφάλαιο για την απώλεια της Heimat στο Διανοούμενος στο Άουσβιτς. Και το αντίστροφο). Στο Βέλγιο, ο Αμερύ υποφέρει από ανίατη «αστάθεια»: δεν προσανατολίζεται καλά στο άμεσο περιβάλλον του, έχει χάσει αυτή την ενστικτώδη ικανότητα διάκρισης που, μόνη αυτή, μπορεί να προστατεύσει από το τυχαίο. Στις χειρονομίες των άλλων δεν ξέρει με την πρώτη ματιά να ξεχωρίσει την γαλήνια αδιαφορία από την ενδεχόμενη απειλή· του διαφεύγουν οι πολιτισμικές τελετουργίες που τελούνται μπροστά στα μάτια του, δεν «πιάνει» τις προφανείς παραπομπές σε ένα κοινό υπόβαθρο, ατροφεί η αίσθησή του για τις αποχρώσεις.

Η διάγνωση του Αμερύ περί εξορίας είναι αρκετά αντίστοιχη (και ο συγγραφέας το γνωρίζει αυτό) προς μία περιγραφή της κοινής μητροπολιτικής εμπειρίας, και ειδικότερα της κατάρρευσης που προκαλεί η διαρκής μετάλλαξη των τρόπων εργασίας και επικοινωνίας στις συνειδήσεις και στις αισθήσεις. Ιδίως σήμερα, μπροστά στη μεταφορντική ελαστικότητα της δουλειάς και της κατοικίας, ποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι είναι σίγουρος για τον εαυτό του και για το πού θα βρίσκεται αύριο; Ποιος μπορεί να επικαλεστεί ένα δίχτυ προστασίας ενάντια στο αστάθμητο και στις προσκρούσεις πάνω στο «νέο»; Ξένο το Βέλγιο για τον πρόσφυγα Αμερύ, ξένο το μητροπολιτικό τοπίο για όποιον έχει παρόλα αυτά εθιστεί σε αυτό και δεν θα μπορούσε να ζήσει κάπου αλλού.

Αν η εξορία μάς φτωχαίνει, ανατριχιαστική από την άλλη αποβαίνει η νοσταλγία για τον υποτιθέμενο πλούτο της «καταγωγής». Σε σχέση με αυτό, ο Αμερύ αφηγείται ένα παραδειγματικό επεισόδιο. Το 1943, ο συγγραφέας και οι φίλοι του στην αντίσταση χρησιμοποιούσαν ένα διαμέρισμα δίπλα σε ένα άλλο όπου έμεναν κάποιοι στρατιώτες των Ες Ες. «Μια μέρα ένας Γερμανός […] ενοχλήθηκε στον μεσημεριανό του υπνάκο από τις κουβέντες και τις ασχολίες μας. Ανέβηκε τις σκάλες, χτύπησε θορυβωδώς την πόρτα και διάβηκε έξαλλος το κατώφλι». Με ξεκούμπωτη στολή, μάτια κοκκινισμένα από τον ύπνο, ο φαντάρος δεν είχε έρθει για να κάνει έρευνα, αλλά για να απαιτήσει ησυχία. Και εδώ έρχεται η κορύφωση:

Η διαμαρτυρία του –και για μένα αυτή ήταν η πιο επίφοβη (unheimlich) πλευρά του πράγματος- διατυπώθηκε στη διάλεκτο της περιοχής μου. Εδώ και πολύ καιρό δεν είχα ακούσει αυτή την προφορά, και αυτό μου προκάλεσε την τρελή επιθυμία να του απαντήσω στην ίδια διάλεκτο. Βρισκόμουν σε μία παράδοξη, σχεδόν διεστραμμένη, κατάσταση, που περιείχε τεράστιο φόβο και, ταυτόχρονα, απρόοπτη, οικεία (heimlich) εγκαρδιότητα, διότι αυτός ο τύπος […] μου φάνηκε ξαφνικά σαν ένας δυνάμει σύντροφος. Δεν θα ήταν αρκετό να του απευθυνθώ στη γλώσσα του, στη γλώσσα μου, για να γιορτάσουμε μετά μεταξύ συμπατριωτών, με ένα μπουκάλι καλό κρασί, μια γιορτή συμφιλίωσης; [Améry 1966: 93-94][2].

Εκείνη ακριβώς τη στιγμή ο Αμερύ καταλαβαίνει μια για πάντα πόσο αποκρουστική είναι η αίσθηση της Heimat. Ακόμα περισσότερο: διαισθάνεται ότι δεν υπήρξε ποτέ κανένας συνήθης τόπος, και το να λυπόμαστε γι’ αυτό είναι μία αυτοκαταστροφική απάτη («Τα ταξίδια μας ήταν ταξίδια ‘προς την πατρίδα’ με πλαστά έγγραφα και κλεμμένα γενεαλογικά δέντρα» [ό.π. σ. 96]). Όποιος ψάχνει ρίζες, αργά ή γρήγορα θα συγκινηθεί από τη διάλεκτο ενός Ες Ες. Ένα είδος συγκίνησης προς το οποίο πάντοτε τείνει όποιος, στη σύγχρονη μητρόπολη, καλλιεργεί το όνειρο μιας μικρής φαντασιακής πατρίδας που πρέπει πάση θυσία να αναζωογονήσουμε.

Καλύτερα να παραμείνουμε στην ηθική και αισθητηριακή πενία που είναι εγγενής στην εξορία ή στον κοινωνικό ξεριζωμό, παρά να τρέφουμε εικόνες μιας «οικειότητας» φορτωμένης με ανησυχητικές υποσχέσεις. Αλλά … υπάρχει ένα «αλλά». Παρόλα αυτά, είναι μάταιο (και μακροπρόθεσμα επικίνδυνο) να ξεφορτωθούμε με ένα σήκωμα των ώμων την απαίτηση για έναν συνήθη τόπο. Αυτό ο Αμερύ το γνωρίζει καλά. Αφού αποφύγουμε με προσοχή όλες τις παγίδες της νοσταλγίας, παραμένει πάντως η «ανάγκη να ζήσουμε ανάμεσα σε πράγματα που μας αφηγούνται ιστορίες» [ό.π. σ. 104], να πειραματιστούμε με μία αισθητηριακή άνεση σε σχέση με τον ζωτικό μας περίγυρο.

Το παιχνίδι παίζεται πάνω σε μία λεπτή κορυφογραμμή: η εν λόγω άνεση είναι ένα ιστορικό στοίχημα, όχι ένα προ-εγγυημένο κτήμα. Ένα έργο που βρίσκεται μπροστά μας, όχι μία κληρονομικότητα. Ακόμα καλύτερα: είναι μία εμπειρία που μπορεί να προκύψει μόνο από μια εξορία στο Βέλγιο ή από έναν ολοκληρωτικό μητροπολιτικό ξενιτεμό. Τη συνήθεια, δηλαδή το ἦθος, πρέπει να το νοήσουμε ως αυτό που βρίσκεται στους αντίποδες των «ριζών», και που καταφέρνουμε να το δούμε μόνο όταν τελικά έχει εξαφανιστεί κάθε ίχνος τους. Αλλά τι είναι εν τέλει αυτή η μη πρωταρχική και μη προϋποτιθέμενη, δευτέρου βαθμού συνήθεια; Χονδρικά και κατά προσέγγιση, στο περίπου και λίγο-πολύ, η δυνατότητα αυτή συμπίπτει με την πάντοτε υπό αναστολή επικαιρότητα αυτού που, εδώ και διακόσια χρόνια, δηλώνεται με το όνομα κομμουνισμός.

 

Πάολο Βίρνο

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Améry, Jean (1966): Jenseits von Schuld und Sühne: Bewältigungsversuche eines Überwältigten, ιταλική μετάφραση: Intellettuale a Auschwitz, Bollati Boringhieri, Torino 1987.

- (1968): Über das Altern : Revolte und Resignation, ιταλική μετάφραση: Rivolta e rassegnazione, Bollati Boringhieri, Torino 1988.

Freud, Sigmund, Das Unheimliche, ιταλική μετάφραση: Il perturbante, στο: του ίδιου, Saggi sull’arte, la letteratura e il linguaggio, Boringhieri, Torino 1969, σελ. 267-310.

To παραπάνω κείμενο αποτελεί κεφάλαιο από το βιβλίο Paolo Virno, Esercizi di esodo. Linguaggio e azione politica [=Ασκήσεις εξόδου. Γλώσσα και πολιτική δράση], Ombre corte, Verona 2002, σ. 133-7. Πρωτότυπος τίτλος: «Orrore familiare» [Οικεία φρίκη].

Μετάφραση: Άκης Γαβριηλίδης

---

---

---

[1] Γαλλική λέξη για το φάντασμα, η οποία κατά κυριολεξία σημαίνει «αυτό που επιστρέφει».

[2] Στην ελληνική μετάφραση (του Γιάννη Καλλιφατίδη), που έχει δημοσιευθεί στις εκδόσεις Άγρα με τίτλο Πέρα από την ενοχή και την εξιλέωση (Αθήνα 2010), το συγκεκριμένο σημείο βρίσκεται στις σελίδες 102-103. Εδώ δεν ακολουθήσαμε την εν λόγω μετάφραση και αποδώσαμε το κείμενο με βάση την ιταλική μετάφραση που χρησιμοποιεί ο Βίρνο, επειδή το επιχείρημά του βασίζεται σε συγκεκριμένες διατυπώσεις που δεν είναι ακριβώς ίδιες στην ελληνική εκδοχή.

(αναδημοσίευση από   concord,  nomadic universality)

Lou Andreas-Salomé

Και μόνο για τη φράση αυτή αξίζει κανείς να μελετήσει την περίπτωση της Λου Σαλομέ. Και τότε θα ανακαλύψει πως η φοβερή αυτή γυναίκα άφησε εποχή όχι μόνο ως μούσα του Νίτσε αλλά και πολλών άλλων μεγάλων του πνεύματος. Ιδιαίτερα του Ρίλκε και του Φρόιντ.

[..]

Τί πράγμα έκανε τη Λου μοναδική και τόσο διαφορετική από τις άλλες γυναίκες που της εποχής της; Σύμφωνα με μιαν εξήγηση της ίδιας, ίσως αυτό να οφείλεται που 'χασε τη πίστη της στον Θεό, σ' ηλικία μόλις οχτώ ετών. Ήτανε γι' αυτή, τρομακτική εμπειρία. Πράγματι, σ' όλη της τη ζωή συνέχισε ν' αναρωτιέται πως θα μπορούσε να ζήσει κανείς στον κόσμο, χωρίς πίστη, χωρίς Θεό. Ένιωσε σα να ενηλικιωνότανε ξαφνικά, πως ήτανε διαφορετική απ' όλους τους γνωστούς και τους συγγενείς της, προς τους οποίους φυσικά, ένιωθε μια βαθιά και συγκαταβατική συμπάθεια. 

Με τη πάροδο των χρόνων και μέχρι τα δεκαοχτώ της, γινόταν όλο και πιο ανεξάρτητη, όλο και πιο φιλελεύθερη και φυσικά υποστήριζε τούτη τη διαφορετικότητα μ' απαράμιλλο κουράγιο και ψυχωμένα. Ίσως εδώ να μιλούσε και το στρατιωτικόν αίμα του πατέρα της. Όμως, κοντά σε τούτα τα χαρακτηριστικά θα πρέπει να προστεθούν κι η πρόωρη ωρίμανση, η γενναιότητα, η δυσπιστία προς το κοινωνικό και θρησκευτικό περιτύλιγμα της εποχής με τα συναφή του κι η πελώρια λαχτάρα και δίψα για γνώση κι επίγνωση του κόσμου, καθώς επίσης κι η λατρεία της πνευματικότητας. Κι όλα τούτα από έφηβη, παρακαλώ. Πάνω κει, στα 18 της, χάνει τον πατέρα της, το 1879, πράγμα που επηρέασε πιθανότατα τις μετέπειτα επιλογές της και μάλιστα πολύ.[..]

[..]
Μια μέρα που η Λου είχεν επισκεφτεί τη βασιλική του Αγίου Πέτρου, εμφανίστηκε μπροστά της κάποιος άντρας με φλογερό και βαθύ, θλιμμένο βλέμμα, γοητευτικός και μ' ένα παχύ μουστάκι. Μόλις την είδε κοντοστάθηκε κι αναφώνησεν αυθόρμητα:
 -"Από ποια άστρα πέσαμε για να συναντηθούμε εδώ";
 Εκείνη κεραυνοβολήθηκεν από το έντονο βλέμμα του που "ανακλούσεν αυτό που συνέβαινε μέσα του, αντίθετα από τις φευγαλέες εξωτερικές εκφράσεις" (Πέτερς, 92). Σε λιγάκι ο φιλόσοφος ήτανε βαθιά ερωτευμένος και μιλούσε μ' ενθουσιασμό στους φίλους του γι' αυτήν. Η Φραντζ Όβερμπερκ, σύζυγος ενός απ' αυτούς, έγραψε στον άντρα της: "Εκείνος βρίσκεται στην ηλικία, που μια άρνηση ή κάποιο λάθος, δύσκολα υποφέρονται, ενώ κείνη βρίσκεται σ' αντίθεση με την οικογένειά της και τη κοινωνία. Υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να πληγωθεί ο μεγαλύτερος..."
Η κατάσταση αυτή ήταν αρκετά σύνθετη και καθόλου ευνοϊκή. Ο Ρέε είχε τον χρόνο να την ερωτευτεί μες από τη συναναστροφή, τη κουβέντα και τους περιπάτους τους. Ο Νίτσε την ερωτεύτηκε κεραυνοβόλα. Ο Ρέε κι ο Νίτσε ήτανε φίλοι. Η Λου είχεν ήδη απορρίψει τον Ρέε, μα κείνος έμενε τριγύρω της με την ελπίδα να πετύχει κάτι καλύτερο, όντας θλιμμένος από την απόρριψη. Ο Νίτσε δεν έβλεπε λόγο για να νιώθει ανησυχία γιατί είχε διακρίνει στα μάτια της το ότι ενέδιδε μάλλον στο φλερτ του. Η κυρα-Λουίς, αντίθετα, αποφάσισε να γυρίσει στη Ρωσία, αφήνοντας τη κόρη της στη Γερμανία, σε κάποια φίλη. Ο Νίτσε, με τον Ρέε, τις πρόφτασε στο Μιλάνο και τις έπεισε να κάνουνε μιαν εκδρομή στη λίμνη Όρτα. Μπόρεσε τελικά να ξεμοναχιάσει τη Λου και να κάνουνε μαζί ένα περίπατο στο Μόντε Σάκο, μια σχετικά μικρή δασώδης βουνοπλαγιά, με διάστικτα παλαιά κτίρια. Η μητέρα κι ο Ρέε, κουράστηκαν να περπατούν κι οι δυο τους πήρανε το μονοπάτι, υποτίθεται για καμμιάν ώρα, μα γυρίσαν αργά τ' απόγευμα κι οι δυο φανερά ταραγμένοι.
Τι συνέβη μεταξύ τους το απόγευμα κείνο, δεν έγινε γνωστό, αλλά είναι αλήθεια πως η γοητεία του τηνε παρέσυρε για κάμποσο. Η ίδια θα πει, χρόνια μετά: "Αν φίλησα τον Νίτσε στο Μόντε Σάκο, δε το θυμάμαι πια.." Ο Νίτσε, αντίθετα, της έγραψε λίγο μετά: "Σας οφείλω τ' ομορφότερον όνειρο της ζωής μου". Αργότερα, πολύ αργότερα, όταν είχε συνέλθει κάπως από το σοκ, είχε πει: " Η Λου της Όρτα, ήταν έν άλλο πλάσμα..." Όταν επισκέφτηκε τους Όβερμπεκ, λίγο μετά, τον είδανε σε μια πρωτόφαντη διάθεση. "Μιλούσε συνέχεια για τη Λου κι ήτανε σα να 'χε κερδίσει τον κόσμον όλο" (Πέτερς, 97-101).  'Αντε βγάλτε συμπέρασμα!
Ο Νίτσε συνάντησεν έντονες αντιδράσεις κι από το στενό του περιβάλλον. Η μητέρα κι η αδερφή του προσπάθησαν να τονε μεταπείσουν. Στην αρχή η μητέρα του κι όταν εκείνος προσπάθησε να ζητήσει τη βοήθεια της Ελίζαμπετ, που 'χανε πιο στενή σχέση, κόντρα στη μητέρα, τηνε βρήκε πρώτη φορά, απέναντί του. Στο μεταξύ έπρεπε να βρεθεί τρόπος ώστε ν' αναβληθεί η επιστροφή της στη Ρωσία κι εδώ υπάρχει μια τραγική ειρωνεία. Ο Νίτσε γνώριζε τον έρωτα του Ρέε με κάποια νεαρή ρωσίδα. Ο Ρέε είχε πληροφορηθεί τον έρωτα του Νίτσε για κάποια νεαρή κοπέλα. Δεν είχαν ακόμα συνδέσει τα γεγονότα και δε γνωρίζανε πως επρόκειτο για το ίδιο πρόσωπο. Έτσι για κάμποσο διάστημα, προσπαθούσανε κι οι δυο να εξασφαλίσουνε παράταση στην ίδια κοπέλα, ψάχνοντας ιδέες και της βρήκανε μια θαυμάσια πρόταση για μια μελέτη που θα τη κρατούσε μακριά τη φυγή της για κανά χρόνο. Μάταια η μαμα-Λουίς πάσχιζε να τη μεταπείσει, -η Λου ήταν Αγύριστο Κεφάλι, άλλη μια φορά.
Όταν η Λου κι ο Νίτσε συναντηθήκανε στη Λουκέρνη, της πρότεινε γάμο, ανοιχτά και ξεκάθαρα, μα κείνη του εξήγησε πως δε πρέπει να 'χει αυταπάτες, ακόμα κι αν αποφάσιζε να μην επιστρέψει στη Ρωσία και να παραμείνει στη Γερμανία με τους νέους φίλους της. Φεύγει για τη Πρωσσία και φιλοξενείται λίγες μέρες από την οικογένεια του Ρέε κι εκεί διαπιστώνει πως μεταξύ των δυο φίλων θα προτιμούσε τον μικρότερο και πιο ισορροπημένο. Ο Νίτσε τότε μόνο συλλαμβάνει την υποψία πως ο Ρέε κι η Λου έχουνε ...κάτι και το συλλαμβάνει ...ανάποδα! Πιστεύει πως οι δυο τους του παίζουνε παιχνίδι πίσω από τη πλάτη του, για να έχουνε κάλυψη στον δεσμό τους και να τους βοηθήσει να πετύχουνε την αναβολή της αναχώρησης. Τότε κάνει κάτι ... ποταπό: Συνθέτει μια φωτογραφία, σε κάποιο διάσημο τότε, ελβετό φωτογράφο, τον Jules Bonnet, με τους τρεις τους, όπου η Λου είναι πάνω σ' ένα κάρο κι οι δυο τους, Νίτσε και Ρέε, είναι ζεμένοι! Η Λου κρατά και τα γκέμια τους και το μαστίγιο που τους κεντρίζει.
[...]

Στο δοκίμιο που τιτλοφορείται Σκέψεις για το πρόβλημα του έρωτα, η Λου καταγίνεται ευθέως με την ανάλυση του ερωτικού ζεύγους, με ένα πρόβλημα δηλαδή που την αφορούσε απολύτως - τόσο την ίδια όσο και τους υποψήφιους εραστές της.

«Στην αγάπη», γράφει, «μας καταλαμβάνει μια ορμή του ενός προς τον άλλον που δεν μοιάζει με τίποτε ακριβώς, καθότι κάτι νέο, ξένο, κάτι που προαισθανθήκαμε και ποθήσαμε, αλλά δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ, δίνει γι’ αυτό την πρώτη ώθηση - τίποτε από το γνωστό μας, οικείο περιβάλλον με το οποίο έχουμε από καιρό αναμειχθεί, το οποίο απλώς επαναλαμβάνει εμάς τους ίδιους. Γι’ αυτό φοβάται κανείς πάντα το τέλος μιας ερωτικής μέθης, ευθύς ως δύο άνθρωποι γνωριστούν πολύ καλά και χαθεί η τελευταία γοητεία του νέου. Και γι’ αυτό οι απαρχές μιας ερωτικής μέθης, με τον αβέβαιο και τρεμουλιαστό φωτισμό με τον οποίο αρχίζει, έχουν όχι μόνο μιαν ανείπωτη γοητεία ως ίδιο χαρακτηριστικό αλλά και μια δύναμη που διεγείρει ιδιαιτέρως γόνιμα, που συγκλονίζει βαθιά ολόκληρη την ύπαρξη του ανθρώπου, που θέτει ολόκληρη την ψυχή σε κραδασμό, έτσι που με δυσκολία πια εξαλείφεται αργότερα. Βέβαιον είναι ότι από τη στιγμή που το αγαπημένο αντικείμενο επιδρά επάνω μας ως απείρως γνωστό και συγγενές και οικείο και ουδόλως -σε κανένα σημείο πλέον- ως ένα σύμβολο ξένων δυνατοτήτων και δυνάμεων ζωής, η αληθινή ερωτική μέθη φτάνει στο τέλος της».

Η Λου «κατακτούσε» τους άνδρες χωρίς να αφήνεται να κατακτηθεί. Αυτή ήταν η δύναμή της, η πηγή της γοητείας της και πιθανώς το κρυφό της τραύμα. Είναι, άλλωστε, χαρακτηριστικό ότι αρχίζοντας τις αναλύσεις του ερωτικού ζεύγους πηγαίνει κατευθείαν στη σαρκική πράξη παρά στην ψυχική έλξη που χαρίζει ευτυχία και ενίοτε τρελαίνει. Αποδέχεται βέβαια ότι οι ερωμένοι έχουν ανακαλύψει τον εαυτό τους με επικίνδυνο τρόπο, οπότε ακολουθεί μια περίοδος βαθιάς συμπάθειας, με τη διαφορά φυσικά ότι αυτή η διάθεση διαφέρει ριζικά από την προηγούμενη κατάσταση. Εξαιρετική είναι η παρατήρησή της ότι όταν η ερωτική «μέθη» καταλήγει σε φιλία, οι εραστές συνειδητοποιούν ότι η ερωτική διέγερση δεν ήταν κάτι το ομοιογενές μ’ εμάς, απεναντίας τα νεύρα μας συγκλονίζονταν απέναντι σε έναν ξένο κόσμο ο οποίος αποκλείει την οικειότητα. Έχουμε, δηλαδή, τον «πόλεμο των φύλων», που θα γεννήσει πελώρια φιλολογία και θα ερμηνεύσει το ερωτικό ζεύγος τόσο ως ρομαντική απολυτότητα όσο και ως υποχρεωτικό καθήκον του γάμου που φέρνει στον κόσμο τους απογόνους.

 
Τυχαία μήπως η Λου θυμάται τη φοβερή –για την εποχή- φράση του Σαμφόρ: «Ο έρως δεν είναι τίποτε άλλο από συγχρωτισμός δύο επιδερμίδων».

Η Λου απαριθμεί και αναλύει όλες τις μορφές ερωτικής συνάντησης που βίωσε: έρως άνευ ανταποκρίσεως, έρως παράφορος που καταλήγει σε άγρια μοναξιά, έρως με απογόνους ή χωρίς απογόνους, ευτυχία μέσω διπλασιασμού, ερωτική μέθη και ερωτική δυστυχία. Ειδική δύναμη έχουν κάποιες αιφνίδιες περιγραφές της ερωτικής πληρότητας που αποσπούν λυρικές ομολογίες από τη Ρωσίδα πρωθιέρεια του έρωτα. «Κάθε έρωτας φέρνει ευτυχία, ακόμη και ο πλέον άτυχος. Η σοβαρότητα αυτής της ρήσης πρέπει να γίνει κατανοητή εξ ολοκλήρου χωρίς συναισθηματισμό, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ο αγαπημένος άλλος, απλώς ως ευτυχία του καθαυτό έρωτα, ο οποίος στην εορταστική του αναστάτωση ανάβει έως την πιο κρυφή γωνιά του Είναι μας εκατοντάδες φωτεινά κεριά, των οποίων η λάμψη καταυγάζει όλα τα πραγματικά αντικείμενα».

Η Λου συγκρίνει αυτή την κατάσταση με το παιδί που βυθίζεται στην αρχέγονη ταύτιση σώματος και πνεύματος κυριαρχούμενο από την προίκα μιας ιδιοφυΐας που, ενώπιον του απίθανου κόσμου, εκφράζεται με μιαν αφελή κωλοτούμπα.

Έρως, γράφει, σημαίνει το εξής: «Να ξέρουμε κάποιον του οποίου το χρώμα πρέπει να παίρνουν τα πράγματα, αν θέλουν να φτάσουν πλήρως ως εμάς, ούτως ώστε να παύουν να είναι αδιάφορα ή φοβερά, ψυχρά ή κενά, και ακόμη και τα πλέον απειλητικά ανάμεσά τους, όπως τα κακά ζώα, με την είσοδό τους στον κήπο της Εδέμ, να πέφτουν εξημερωμένα στα πόδια μας».Ο εαυτός του ερωτευμένου είναι, άραγε, κάτι που ποδοπατείται ανεξέλεγκτα ή, αντίθετα, αποτελεί τη βαθιά οικονομία της ψυχής, η οποία μπορεί να γεννά την απελπισία του προδομένου ή την εσωτερική καρποφορία και ομορφιά; Η Λου συμπεραίνει με αίσθημα μεγαλείου: «Μόνον όποιος μένει πλήρως ο εαυτός του είναι κατάλληλος να αγαπιέται διαρκώς, επειδή μόνον αυτός μπορεί στη ζωντανή πληρότητα να συμβολίζει για τον άλλον τη ζωή, μόνον αυτός μπορεί να γίνει αισθητός ως μια δύναμή της». Και συνεχίζει απαριθμώντας τα σφάλματα του έρωτα: φοβισμένη προσαρμογή, αμοιβαία τριβή, ατέλειωτες αμοιβαίες υποχωρήσεις, συνύπαρξη για πρακτικούς λόγους. Ως εκ τούτου, μετά από μια μακρά ζωή φαινομενικά ευτυχισμένη, όταν ο θάνατος χωρίζει ένα ερωτικό ζεύγος, ο επιζών αρχίζει αίφνης να ξανανιώνει κατά έναν τελείως καινοφανή τρόπο. Με απλά λόγια, γίνεται άλλος άνθρωπος, διότι απελευθερώνει την εσωτερικότητά του. Ειδικά η γυναίκα, μετά τον θάνατο του συζύγου, ανακαλύπτει ότι είχε υποβιβαστεί σε απλό «ήμισυ». Οι θλιμμένες χήρες βιώνουν μιαν όψιμη άνθιση της καταπιεσμένης τους οντότητας. Εκεί που το ζεύγος έλεγε «εμείς» αντί για «εγώ», τώρα το εγώ της επιβιωσάσης γνωρίζει μια φοβερή περίοδο εγωμανίας.

Η στροφή της προς την ψυχανάλυση και η γνωριμία της με τον Φρόυντ αποτέλεσε, όπως τονίζουν οι βιογράφοι της, ένα νέο στάδιο έρευνας και δημιουργικότητας, που απέσπασε τα εγκώμια του Φρόυντ. Το 1931 γράφει ο ιδρυτής της ψυχανάλυσης:
«Αγαπητή Λου, βέβαια δεν έχει συμβεί συχνά να έχω εκφράσει τον θαυμασμό για μια ψυχαναλυτική εργασία αντί να την επικρίνω. Αυτό πρέπει να το κάνω αυτήν τη φορά. Είναι το πιο ωραίο που έχω διαβάσει από σας, μια αθέλητη απόδειξη της υπεροχής σας υπεράνω όλων μας, αντίστοιχη του ύψους, από το οποίο έχετε κατέλθει σ’ εμάς. Είναι μια γνήσια σύνθεση, όχι η ανόητη, θεραπευτική των αντιπάλων μας, αλλά η γνήσια, επιστημονική, στην οποία θα μπορούσε κανείς να έχει εμπιστοσύνη...».Εγκαρδιότατα ο δικός σας Φρόυντ

Aπόσπασμα από το «Ίδε ο άνθρωπος» του Νίτσε: 

«Το κείμενο, το σημειώνω ρητά, γιατί πάνω σ’ αυτό επικρατεί μια ευρύτερα γνωστή παρεξήγηση, δεν είναι δικό μου: πρόκειται για την εκπληκτική έμπνευση μιας νεαρής ρωσσίδας, με την οποία τότε είχα δέσει φιλία, της δεσποινίδας Lou Salome. Όποιος ημπορεί γενικά να κερδίσει ένα νόημα από τα τελευταία λόγια του ποιήματος, θα μαντέψει, γιατί το προτιμούσα και το θαύμαζα. Τα λόγια αυτά είναι μεγαλειώδη. Ο πόνος δεν ισχύει σαν αντίρρηση κατά της ζωής: «Δεν έχεις πια καμιά άλλη χαρά, για να μου δώσεις, ωραία! τότε σου μένει ακόμη ο πόνος σου…» (σελ.88)

Ο Νίτσε εξ αιτίας του χωρίς ανταπόκριση έρωτά του για την Σαλομέ , θέλησε να την εκδικηθεί και έδωσε παραγγελία σε φωτογράφο να μοντάρει την παρακάτω φωτογραφία:

Η Λου με μαστίγιο στο χέρι οδηγεί ένα κάρο που το σέρνουν αντί για άλογα, δυο άντρες. Κι ο ένας είναι ο ίδιος ο Νίτσε! Ο συμβολισμός εμφανέστατος. Και αργότερα στο Ζαρατούστρα του θα εξάγει το πικρό συμπέρασμα:
"Όταν πηγαίνετε στη γυναίκα μη λησμονείτε το μαστίγιο!"

 «Η Κίρκη είναι έξυπνη. Γι’ αυτό είναι και τόσο έμορφη, ώστε να φαντάζει μάγισσα και μάγισσας παιδί. … Αν δεν ήταν έξυπνη η Κίρκη, δε θα ‘τανε όμορφη. Η εμορφιά είναι δύναμη νόησης. Η εμορφιά δεν είναι απλά καμπύλες, και χρώτας, και λίκνισμα, και λαιμός και μαλλιά. Η εμορφιά είναι δαιμονική κυριαρχία στον περίγυρο από αιτίες απροσδιόριστες. Είναι το «αμήχανον κάλλος» που λέει ο Πλάτων.»

Παρατήρηση του Λιαντίνη στη «Γκέμμα» (σελ. 45)

 
πηγές :
http://www.lifo.gr/mag/features/3400
http://educandus.blogspot.gr/2007/07/blog-post_19.html
http://www.peri-grafis.com/ergo.php?id=974

αναδημοσίευση, από: http://8apeiro.blogspot.gr/

http://kapa44.tumblr.com/

abandoned embodiment

 

 People overlooking the beautiful salt Lake Urmia in Iran before it dries up due to the dam built nearby by the government

http://theparalleluniverse.tumblr.com/post/27993310455/people-overlooking-the-beautiful-salt-lake-urmia

"Μια Ιστορία για τον Γαλλικό Μάη''

Οι Γάλλοι ήταν οι πρώτοι που δεν έκρυψαν ότι ο Πολιτισμός τους, με την ευρεία έννοια του όρου, θα μπορούσε να αποτελέσει άμεσο πλουτοπαραγωγικό πλούτο. Ήδη στο Μεσοπόλεμο, εκφράσεις όπως «πουλάμε τον Πολιτισμό», κάθε άλλο παρά σπάνιες ήταν, σε μια εποχή, δηλαδή, που αργότερα αποτυπώθηκε ότι το κλίμα της καθορίσθηκε από «το σύνδρομο του Ανατόλ Φρανς», του πρώτου συγγραφέα εν ζωή που βιβλίο του διατέθηκε σε πάνω από ένα εκατομμύριο αντίτυπα στη Γαλλική γλώσσα. Η ευφορία ήταν τόσο μεγάλη και δύσκολα έβρισκες κάποιον να αντιστέκεται στην περιρέουσα ατμόσφαιρα.
Ένας από αυτούς, ο Τριστάν Τζαρά, στην επικήδεια δημόσια παρέμβασή του –λίγες μέρες μετά τον θάνατο του συγγραφέα το 1929- και αφού μίλησε για την επιφανειακή θεώρηση των πραγμάτων που διαπερνούσε το κατά τ’ άλλα «εύπλαστο και εξ απαλών ονύχων» έργο του, κατέληξε κυνικά: «τους όμοιους σου, πτώμα, δεν τους γουστάρω»…
Η αντίληψη που διαπερνούσε τους Γάλλους, όσον αφορά στον Πολιτισμό τους, είχε δημιουργήσει τον 19ο αιώνα αρκετά «πνευματικά θύματα». Το κίνημα του ηλεκτρισμού, ο Αμπέρ και η παρέα του, χαρακτηρίσθηκε ως «οι τρελοί επιστήμονες». Ο Ονορέ ντε Μπαλζάκ, ο Εντγκάρ Άλαν Πόε και ο Γκυ ντε Μοπασάν τους απασχόλησαν μόνο για βιβλιογραφικούς σκοπούς. Και τα έργα των Μποντλέρ και Γκογκέν, για να μείνω μόνο σ’ αυτούς, αντιμετωπίστηκαν με επιθετικότητα. Βέβαια η «Γαλατική ευγένεια» επέτρεπε και λόγια αβρότητας. Κατ’ αυτήν «κρίμα που ο Πόε μπήκε τόσες φορές φυλακή» στη σύντομη ζωή του, ή ότι ο Μπαλζάκ σχοινοβατούσε για τριάντα πέντε χρόνια στο παιχνίδι «κλέφτες και αστυνόμοι» με τους τοκογλύφους του, προκειμένου να εκδοθούν τα βιβλία του…
Το γαλλικό πουρκουά, η σθεναρή αντίσταση αλλά και η ταυτόχρονη συνεργασία ευρύτατων στρωμάτων με τους Χιτλερικούς και η δίκη του Πετέν. «ήρωα του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου και στον 2ο κατοχικού ηγέτη», δημιούργησε πολλές ρωγμές στο ως τότε εποικοδόμημα. Ο Μπασελάρ, ο Λακάν και ο Στρος άνοιξαν νέους επιστημονικούς τομείς, ο Κοκτό και ο Αρτό στο θέατρο, η Πιάφ στο τραγούδι και περισσότερο ο Καμί στη λογοτεχνία («ένας Αλγερινός μόνιμος κάτοικος της χώρας έκλεψε τις καρδιές των Γάλλων, σε περίοδο, σχεδόν μεσούντος του περιβόητου πολέμου της Αλγερίας») έβαλαν καθοριστικά τη σφραγίδα τους στη δημιουργία της νέας εποχής. Ακόμα πιο καταλυτική ήταν η επέλαση της κινηματογραφικής νουβέλ βάγκ, με κυριότερους δημιουργούς τον Γκοντάρ, τον Τριφό, τον Ρενέ και τον παλιότερο Ρενουάρ, ή ακόμα και της νέας κωμωδίας, με τον Ζακ-Τατί και κυρίως τον Πιέρ Ετέξ.
Η πρώτη προβολή της ταινίας του τελευταίου «ο Μεγάλος Έρωτας», τον Φεβρουάριο του 1968, ήταν και το τελευταίο μεγάλο πολιτιστικό γεγονός, λίγο πριν το Γαλλικό Μάη. Παρά τη δημιουργική πανδαισία, η κοινωνία, εν δυνάμει πρωτοπόρα στρώματα αδυνατούσαν να αφομοιώσουν «στον αέρα» τις καταιγιστικές πολιτισμικές ματιές που διαρκώς ξεπηδούσαν. Έτσι ένα μήνα μετά, στη Ναντέρ, ο Κον Μπεντίτ, που παρουσία του υπουργού Παιδείας στο υπό κατάληψη Πανεπιστήμιο, αναρωτήθηκε «για ποια Παιδεία μας μιλάτε, όταν απαγορεύοντας τη συνεύρεση αγοριών και κοριτσιών στις Εστίες, μας δημιουργείτε σεξουαλικά προβλήματα» σόκαρε εξ ίσου και τους συμφοιτητές του, με αποτέλεσμα η κατάληψη, αλλά και το Πανεπιστημιακό Άσυλο, να μην αποτρέψει την σύλληψη του. Η ολιγόωρη κράτησή του, σε στυλ να δώσουμε ένα μάθημα στον θρασύ νεαρό, δεν απέφερε τυπικό κατηγορητήριο, παρά μόνο το διαχρονικό «έσπειρε καινά δαιμόνια»…
Στον κοντινό από τότε Μάη, τα γκράφιτις σε πολλούς τοίχους του Παρισιού, καθιέρωναν ως παγκόσμια αναφορά τη φράση «κάντε έρωτα, όχι πόλεμο». Και αυτό φυσικά δεν ήταν το μόνο. Στο εξ ίσου διάσημο σύνθημα «τα θέλουμε όλα και τα θέλουμε τώρα», κάλλιστα έβρισκε κάποιος δίπλα του το «αντιπολιτευόμενο» του «δεν είμαστε δολοφόνοι, δεν θέλουμε τα πάντα, θέλουμε τα μισά». Και πολλά άλλα από τα δρώμενα της εποχής έφεραν «τη Φαντασία στην Εξουσία».
Με λίγα λόγια, ο Γαλλικός Μάης, αποτύπωσε απλά και γρήγορα και σηματοδότησε φέρνοντας στην επιφάνεια την όλη πολιτισμική δημιουργία, χωρίς την οποία άλλωστε δεν θα μπορούσε να είναι ίδιος και μοναδικός, σε μια πρωτοφανή σύνδεση (θα λέγαμε σήμερα live) με την κοινωνία, χρησιμοποιώντας ακόμη και πρωτοποριακά εκφραστικά μέσα. Μια σύνδεση που έφερε κοινωνικές καταστάσεις, σαν αυτή που περιέγραφε ο Τρυφό το 1962 στα «400 χτυπήματα», τον κοινωνικό δηλαδή αποκλεισμό και καταπίεση που υφίσταντο σ’ ένα ορφανοτροφείο, παιδιά χωρίς ή με αδήλωτους γονείς, να ανάγονται, δέκα το πολύ χρόνια αργότερα στο πολύ μακρινό παρελθόν.
Ακριβής αποτίμηση του Γαλλικού Μάη, δεν μπορεί να γίνει ούτε τώρα, σαράντα χρόνια μετά. Τόσο για όσα έλαβαν χώρα, όσο και για όσα πολλά άνοιξε και έκανε κοινωνικό κτήμα στη σκέψη και στις πρακτικές των δεκαετιών που ακολούθησαν. Εικόνες όμως μπορούν να μεταφερθούν κάλλιστα, από πρωταγωνιστές, αλλά και άλλους, ακόμα και αγέννητους τότε, που κουβαλάνε έναν Μάη μέσα τους. Από τους πρώτους ξεχωρίζω δυο επισημάνσεις. Αυτή του Ζακ Ντεριντά «μπήκαμε ως Αριστεροί και βγήκαμε κάτι διαφορετικό, που είναι αδύνατο τώρα να προσδιορίσουμε», δείχνοντας και το μέγεθος των κοινωνικών μεταμορφώσεων και εκείνη του Γκυ Ντε Μπορ «πώς να μάθεις για τον Μάη, αν δεν το κάνεις θέαμα να τον καταναλώσεις», θέτοντας δηλαδή και τα όρια της δυναμικής του.
Αλλά και από τους σφόδρα πολέμιους του, όπως η εφημερίδα «Φιγκαρό», που έβλεπε «ότι μετέφερε στην κοινωνία το χάος που έκρυβε μέσα του», άποψη που αν τη δούμε χωρίς φόρτιση σήμερα, μάλλον συν προσδίδει σε μια υπόθεση που ξεσήκωσε δέκα εκατομμύρια Γάλλους και σε ελάχιστο χρόνο κάτι το καινούργιο και απρόσμενο ελάχιστα πριν συμβεί, μεταφέρθηκε (ασύρματα, πως αλλιώς να το πω) σε πολλές γωνιές του πλανήτη.
Στο κοινωνικό επίπεδο, νέα κινήματα έκαναν γρήγορα την εμφάνισή τους, τα περισσότερα από τα οποία αυτοπροσδιορίσθηκαν ή καταγράφηκαν από αναλυτές της εποχής ως η «Νέα Αριστερά», ρεύματα που σε επίπεδο ιδεών αλλά και πρακτικών συγκρούσθηκαν με τα παραδοσιακά σχήματά της και τις λογικές τους.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, ένα βιβλίο του Αντρέ Γκόρτζ, που σίγουρα δεν τάραξε τα νερά της εποχής που εκδόθηκε, αλλά με την πάροδο του χρόνου απέκτησε τη σπουδαιότητα που του αναλογεί, έθεσε νέες προοπτικές ως προς τον τρόπο θέασης και δράσης των κοινωνικών φαινομένων, εισήγαγε καινούργιες έννοιες στο κοινωνικό τοπίο. Πρόκειται για τον «Αποχαιρετισμό στο Προλεταριάτο», που πέρα από όσα σαφώς υπονοεί ο τίτλος του, πραγμάτωσε τον ολοσχερή αντίλογο σ’ ένα από τα βασικά ιδεολογήματα που στηρίχθηκε ο σύγχρονος Δυτικός Πολιτισμός, όπως το διατύπωσε ο Καρτέσιος πριν από 400 και πλέον χρόνια, «ο άνθρωπος κυρίαρχος της Φύσης».
Τα εργαλεία που χρησιμοποίησε ήταν βγαλμένα από τις Αρχές μιας επιστήμης, της Οικολογίας, που τις μετέτρεψε σ’ ένα πρίσμα μέσα από το οποίο έβλεπε όσα συνέβησαν και συμβαίνουν στην Κοινωνία, την Οικονομία, Το Περιβάλλον, τον Πολιτισμό. Κι αυτό αποτέλεσε την Απαρχή της ενοποίησης της προβληματικής του Οικολογικού κινήματος και στη συνέχεια την ταυτότητα και το στίγμα της πολιτικής του έκφρασης. Ένα κίνημα σύγχρονο και στις μέρες μας, που η γέννηση του είναι μια από τις σημαντικές παρακαταθήκες του Γαλλικού Μάη και των κινημάτων αμφισβήτησης στα τέλη της δεκαετίας του ’60.
…………………..
Σίγουρα ο Γαλλικός Μάης ήταν μια τομή στην Ιστορία, την έκοψε στο πριν και στο μετά. Με την ιδιαιτερότητα που συμβαίνει σ’ όλα τα μεγάλα γεγονότα, παρ’ ότι προσδιορίζουν τα μελλούμενα, εν τούτοις δεν τα κατευθύνουν, λες και κάθεται σε μια απομονωμένη από το χάσμα που δημιούργησε νησίδα, όπως κατ’ αναλογία συνέβη και με τη Γαλλική Επανάσταση δυο αιώνες πριν. Άλλωστε μάντης των εξελ
ίξεων δεν μπορούσε να το παίξει, δεν θα άρμοζε στο μεγαλείο του, ήταν πέρα από τα όριά του.
Παράλληλα ο Γαλλικός Μάης μας έδωσε ένα πρώτης τάξης Ιστορικό Μάθημα. Ότι και οι συμπυκνωμένες καλύτερες στιγμές μιας έτσι κι αλλιώς ταραγμένης από τη δημιουργία περιόδου όχι μόνο δεν μπορούν να προβλεφθούν, πόσο μάλλον να χρησιμοποιηθούν ως ερμηνευτικά εργαλεία, κουτάκια δηλαδή για να χωρέσουμε προσδοκίες μας.
Γιατί οι μεγάλες στιγμές στην καθημερινότητα και στην κοινωνία, όπως λέει κι ο παρών στην κοσμογονία ψυχαναλυτής Ζαν Φρανσουά Λιοτάρ, μπορεί να τελειώνουν φάσεις της ψευδούς συνείδησης, που λίγο πολύ από ανάγκη και αδυναμία ακουμπάμε πάνω της, δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι «καθαρίζουν» και με την τελευταία…
Κι ας μη μείνει αμνημόνευτο, ότι η δυναμική του Γαλλικού Μάη, ότι με ελάχιστες λέξεις και λίγες εικόνες, ειπώθηκαν και εντυπώθηκαν τόσο πολλά σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα, άφησε άφωνη και την Πολιτισμική δημιουργία, από την οποία και σάρκα και οστά έλαβε, απόδειξη η πολιτιστική ένδεια για μια τουλάχιστον δεκαετία και η σχετική, ανησυχητική για εξαιρετικά μεγάλη περίοδο, αντίστοιχη φτώχεια ως τις μέρες μας.


*δημόσια παρέμβαση σε εκδήλωση για τον Μάη του ’68, που οργάνωσε η Κινηματογραφική Λέσχη Σάμου, με αφορμή την προβολή της ταινίας «Να πεθάνεις στα 30».

"Μια Ιστορία για τον Γαλλικό Μάη, του Θ. Παπακωνσταντίνου"

http://old.eyploia.gr/modules.php?name=News&file=article&sid=2487 

θα γίνω πειρατινα κ θα φύγω απο δω

http://lorelaisebastian.tumblr.com/post/25448899685

Patricia Highsmith

"Αφιέρωμα : Γυναίκες : VI. Πατρίτσια Χάισμιθ, Ανάμεσα στον Νίτσε και στον Ντοστογιέφσκι" - Ίκαρος Μπαμπασάκης

Λάτρευε τις γάτες, ήταν ικανή να μαγειρέψει γι’ αυτές λαγό με κρέμα γάλακτος και η ίδια να αρκεστεί σε λίγο φιστικοβούτυρο. Αγαπούσε τους κήπους και φρόντιζε τις τριανταφυλλιές της, αλλά όταν της έφερναν πολυτελείς ανθοδέσμες, έχωνε τα λουλούδια σ’ έναν κουβά. Άκουγε μετά μανίας Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ, αλλά της ήταν ανυπόφορος ο Σιμπέλιους. Κάποιοι έλεγαν ότι ήταν σφιχτοχέρα, κι όμως ήταν τόσο γενναιόδωρη ώστε μπορούσε να δωρίσει 8000 δολάρια σ’ έναν φίλο. Έπινε βότκα, ουίσκι και μπίρα από το πρωί, κι όμως ποτέ κανείς δεν την είδε μεθυσμένη, και μάλιστα η ίδια απεχθανόταν τους μπεκρήδες. Έγραψε μυθιστορήματα με περίτεχνη, μπαρόκ πλοκή, ωστόσο οι απλές, αυθεντικές απολαύσεις κέρδιζαν την καρδιά της, το ξεπέταγμα του σπόρου αβοκάντο, η ξυλουργική, το ξύπνημα χωρίς ξυπνητήρι, η μυρωδιά των παλιών βιβλίων, η σιωπή, η μοναξιά. Ήταν μελαγχολική, την τυραννούσε η κατάθλιψη, μολοντούτο γελούσε δυνατά και ανεξέλεγκτα, το γέλιο της, σύμφωνα με κάμποσες μαρτυρίες, ήταν ξελαρύγγιασμα, κορνάρισμα, χαχανητό, φρούμασμα, ξεσπούσε από το βάθος του στομαχιού της. Έγραψε, ίσως συγκλονιστικότερα από κάθε άλλον, για φονικά, για εγκλήματα κτηνώδη, για ανήκουστες βαναυσότητες, ψυχικές και σωματικές, μα όταν ήταν ερωτευμένη συνέθετε τρυφερά και συγκινητικά ποιήματα. Γεννήθηκε στο Τέξας, αλλά έζησε και δημιούργησε εκπατρισμένη, στην Αγγλία, στην Ιταλία, στη Γαλλία, στην Ελβετία. Στις Ηνωμένες Πολιτείες τα βιβλία της πουλούσαν ελάχιστα, 4000 αντίτυπα, τίποτα σχεδόν, ενώ στην Ευρώπη ήσαν μεγάλες επιτυχίες και αναγνωρίζονταν ως σπουδαία έργα τέχνης. Την έλεγαν Πατρίτσια Χάισμιθ, και ήταν μια από τις μεγαλύτερες συγγραφείς του 20ού αιώνα!

Η Μαίρη Πατρίτσια Χάισμιθ γεννήθηκε στο Φορτ Γουόρθ του Τέξας, τριάντα μίλια δυτικά του Ντάλας, στις 19 Ιανουαρίου του 1921. Μοιραζόταν την ημέρα των γενεθλίων της με τον αγαπημένο της συγγραφέα και το αγαπημένο της ιστορικό πρόσωπο: τον Έντγκαρ Άλαν Πόε και τον αρχιστράτηγο των Νοτίων Ρόμπερτ Ε. Λη. Ήταν θυγατέρα της Μαίρης Κόουτς και του Τζέι Μπέρναρντ Πλάγκμαν, ο οποίος χώρισε με τη μητέρα της ύστερα από μόλις 18 μήνες σχέσης. Το επώνυμό της το πήρε από τον πατριό της, τον διάσημο φωτογράφο και καλλιτέχνη Στάνλεϊ Χάισμιθ. Λίγο έλειψε να μη δει ποτέ το φως, μιας και ο Πλάγκμαν είχε πείσει την Κόουτς να προσπαθήσει να ξεφορτωθεί το έμβρυο πίνοντας νέφτι! Μεγάλωσε μέσα στο διχασμό: από τη μια η ορμή της ζωής, από την άλλη το ένστικτο του θανάτου. Ευτυχώς, επικράτησε η ζωή, ταυτισμένη ήδη από τα πρώτα της σκιρτήματα με τη δημιουργικότητα, την ανάγκη της έκφρασης, τη διαλεύκανση των μυστηρίων της ύπαρξης, την ατέρμονη αναζήτηση για το ιδανικό. Λούστηκε τόσο στα νάματα της τέχνης, της αγάπης, του έρωτα και του πάθους ώστε έφτασε να πει ότι δεν είναι παρά μια αντανάκλαση στα μάτια εκείνων που την αγαπούν, ότι κάθε της βιβλίο είναι ένας διάλογος με τον εαυτό της και θα συνέχιζε πάντα να γράφει ακόμα κι αν δεν εκδιδόταν κανένα της έργο, και ότι πάνω απ’ όλα απεχθάνεται την αυτοκτονία.

Έπλασε τον Τομ Ρίπλεϊ, έναν από τους πιο γοητευτικούς ψυχοπαθείς του περασμένου αιώνα, και έφτασε σε σημείο σχεδόν απόλυτης ταύτισης μαζί του, λέγοντας κατά καιρούς ότι είναι το alter ego της, όπως περίπου ο Γουσταύος Φλωμπέρ έλεγε «Η Μαντάμ Μποβαρί είμαι εγώ». Ο Ρίπλεϊ παραμένει ασύλληπτος, παρόλα τα εγκλήματά του, και στα πέντε μυθιστορήματα στα οποία πρωταγωνιστεί, λατρεύει τα πιο φίνα πράγματα της ζωής, είναι πολυτάλαντος, παίζει Μπαχ (τις εξαίσιες Παραλλαγές Γκόλντμπεργκ) και Σκαρλάτι στο τσέμπαλο, διαβάζει Σίλλερ και Μολιέρο, επαίρεται για τη συλλογή έργων τέχνης που διατηρεί, με πίνακες του Βαν Γκογκ και του Μαγκρίτ, με σχέδια του Πικάσο και του Κοκτώ, συγκινείται μέχρι δακρύων όταν αντικρίζει τον τάφο του ποιητή Τζον Κητς, και μολαταύτα απολαμβάνει ιδιαίτερα τον γδούπο του σώματος όταν πέφτει στον φρεσκοσκαμμένο τάφο!

Η Χάισμιθ άρχισε να γράφει από μικρή, στην προσπάθειά της να φωτίσει τις λεπτομέρειες που μένουν κρυμμένες στη σκιά της βίας, να αναλύσει την «από χιλιάδες φωνές παραφωνία» που ήταν η αμερικανική κοινωνία, να διερευνήσει όπως έλεγε το «στράγγισμα της ψυχής». Όταν τα κορίτσια της ηλικίας της διάβαζαν παραμύθια, η Πατρίτσια είχε παθιαστεί με το βιβλίο Η Ανθρώπινη Ψυχή, του δόκτορα Καρλ Μένιντζερ, μια λεπτομερή έκθεση της λεγόμενης «αποκλίνουσας συμπεριφοράς, όπως η κλεπτομανία, η σχιζοφρένεια, η πυρομανία. Η τόσο πρώιμη μελέτη ενός τέτοιου πονήματος γέννησε την ισόβια πίστη της Χάισμιθ ότι πίσω από το αξιοσέβαστο προσωπείο ενός ανθρώπου βρίσκεται ένα μπερδεμένο κουβάρι αντιφάσεων και διεστραμμένων επιθυμιών, μια ψυχολογική δύναμη που φτάνει στην παραφορά, που χλευάζει την κανονικότητα, που παραβιάζει όρια και ανατρέπει τα τρέχοντα κριτήρια, κάτι που θέλγει κάθε συγγραφέα και τον ωθεί σε δημιουργικές εξερευνήσεις των άδυτων και μύχιων του νου και της ψυχής. Αντιμέτωπη θαρραλέα με την άβυσσο και το αίνιγμα, η Χάισμιθ έκανε μότο της μια φράση από την ομιλία που εκφώνησε στην ορκωμοσία του ο Φραγκλίνος Ρούσβελτ, το 1933: «Το μόνο που πρέπει να φοβόμαστε είναι ο ίδιος ο φόβος», φράση που ηχογραφεί στο μαγνητόφωνο-ημερολόγιό του ο Τομ Ρίπλεϊ ως δική του.

Η Πατρίτσια θα σπουδάσει Αγγλική Φιλολογία στο Κολέγιο Μπάρναρντ της Νέας Υόρκης, αλλά τα τέσσερα χρόνια που έμεινε εκεί, καίτοι άριστη φοιτήτρια, καταπιάστηκε κυρίως με τα δικά της διαβάσματα, περιπλανώμενη με ενθουσιασμό ανάμεσα στην Αναζήτηση του Χαμένου Χρόνου του Μαρσέλ Προυστ και την Οδύσσεια του Όμηρου, τον Φάουστ του Γκαίτε και τον Τυφώνα του Τζόζεφ Κόνραντ, τα Άνθη του Κακού του Μπωντλαίρ και τον Άμλετ του Σαίξπηρ. Και μόνο η σκέψη ότι ήταν περικυκλωμένη από βιβλία, της προκαλούσε ένα αισθησιακό ρίγος. Αλλά δεν ήταν μονάχα οι τυπωμένες σελίδες που της προκαλούσαν αισθησιακό ρίγος. Ήταν και οι ξανθές συμφοιτήτριές της. Η Πατρίτσια συνειδητοποίησε από νωρίς ότι ο έρωτας, πνευματικός και σαρκικός, θα διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στη ζωή της. Και μάλιστα ο έρωτας για τις λευκόσαρκες, ανοιχτόχρωμες και ανοιχτόμυαλες δεσποινίδες. Η Βιρτζίνια, η Λυν, η Κάθρην, η Μονίκ, η Ρόζαλιντ, η Λιλ, η Κλοέ, η Ταμπέα, η Αλλέλα, η Έλεν, η Ανν, η Μαίρη, η Νταίζη, η Μάριον, μια ανθοδέσμη από εύοσμα ονόματα, μια γιρλάντα από θέλγητρα που αναστάτωναν την Πατρίτσια, που την έκαναν να παραφέρεται, να δίνεται με μιαν έκρηξη ανιδιοτελούς αυθορμητισμού, να ξανανιώνει, να τυραννιέται, να εμπνέεται, να μεταμφιέζει τις ηλικίες, να γράφει, να αμφισβητεί κάθε σύμβαση, ν’ αφήνει πίσω της «μια σειρά από άστρωτα κρεβάτια».

Η Χάισμιθ θα εργαστεί ως σεναριογράφος σε κόμικς, θα γράψει το τόσο πρώιμο αριστούργημα Ξένοι στο τρένο που θα ενθουσιάσει τον Άλφρεντ Χίτσκοκ, ο οποίος θα το μεταφέρει αριστοτεχνικά στη μεγάλη οθόνη, θα αποκτήσει την πρώτη της γάτα, θα διαβάσει Κάφκα και Σαρτρ, θα αναγορεύσει τον Ντοστογιέφσκι σε δάσκαλό της, θα κάνει ψυχανάλυση, θα συνάψει σχέση με τον Ρολφ Τίτγκενς, έναν ομοφυλόφιλο φωτογράφο στον οποίο οφείλουμε μερικά έξοχα πορτρέτα της, θα φύγει από τις Ηνωμένες Πολιτείες, θα εγκατασταθεί στη Γαλλία, θα γράψει συγκλονιστικά μυθιστορήματα, πάντα στην παλιά της γραφομηχανή, μια Olympia, πάντα καπνίζοντας απανωτά Gauloises, πάντα πίνοντας απανωτά ουίσκι, πάντα με κεντρικό θέμα τη ρευστή φύση της ταυτότητας, τη διαλεκτική του φαινομενικού και του πραγματικού, τον πόθο του ανέφικτου, τη συναισθηματική καταπίεση και τις ολέθριες επιπτώσεις της, το αίνιγμα της συνειδητότητας, του εαυτού, της μοίρας. «Είναι αλήθεια», θα πει, «καταλαβαίνω τους τρελούς, τους διεστραμμένους και τους σαλούς. Δεν καταλαβαίνω τους συνηθισμένους ανθρώπους. Τις νοικοκυρές. Ίσως γιατί κι εγώ δεν είμαι απόλυτα κανονική! Έχω κι εγώ μια κλίση προς το έγκλημα. Νιώθω μια λανθάνουσα συμπάθεια για όσους αψηφούν το νόμο, γιατί συνειδητοποιώ πόσο πολύ τον καταφρονώ». Φρονεί ότι μονάχα μέσα από το προσωπικό χάος, την αποτυχία και την ταπείνωση μπορεί να έρθει στο φως η αλήθεια και ο πραγματικός χαρακτήρας κάθε ανθρώπου, και ότι η ερμηνεία της ελαστικής ανθρώπινης συμπεριφοράς δεν είναι επιστήμη αλλά τέχνη.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1950, η Χάισμιθ θα ταξιδέψει στην Αυστρία και, εν συνεχεία, συνοδευόμενη από μιαν ερωμένη της, στην Ελλάδα. «Τα Χριστούγεννα θα με βρουν πιθανότατα να πίνω ούζο αντί για egg nog», γράφει σε μια φίλη της. Περνάει την Πρωτοχρονιά στο Ναύπλιο, πλέει προς το Ηράκλειο, κρατάει σημειώσεις συνεχώς, πληροφορείται με συντριβή ότι ένας μεγάλος έρωτάς της, η πανέμορφη αριστοκράτισσα Κάθρην Κοέν αυτοκτονεί παίρνοντας υπερβολική δόση βαρβιτουρικών, καταφεύγει στο θάλπος της γραφής, συνθέτει ένα από τα καλύτερα βιβλία της, τα Δύο Πρόσωπα του Ιανουαρίου, η πλοκή του οποίου ξετυλίγεται στην Αθήνα και την Κρήτη, και αποσπά το Βραβείο του Ασημένιου Στιλέτου της Ένωσης Αστυνομικών Συγγραφέων της Αγγλίας. Έκτοτε θα χρησιμοποιεί πάντα το στιλέτο για να ανοίγει την αλληλογραφία της!

Η Χάισμιθ θα αντιμετωπίζει το γράψιμο σαν μια διαδικασία μυστικιστική, ένα είδος λύτρωσης και διεύρυνσης των ορίων, θα δηλώσει ότι ο σκοπός της δεν είναι μήτε η δόξα μήτε τα χρήματα αλλά κάποιο είδος αφηρημένης υπεροχής, θα αισθανθεί απλώς ότι έχει μια καλή παρέα ανάμεσα στους συγγραφείς που θαύμαζε, και σε μια συνέντευξή της θα πει ότι η έμπνευση της έρχεται «από τον αέρα», ότι οι ιδέες της έρχονταν σαν τα πουλιά απ’ την άκρη του ορίζοντα και ότι η πρόκληση γι’ αυτήν είναι να προσπαθήσει να δει από πιο κοντά αυτά τα φευγαλέα πλάσματα. Η λατρεία της για τη μουσική φτάνει στο ζενίθ όταν ανακαλύπτει ξανά και ξανά το μεγαλείο του Μότσαρτ, του μουσουργού στον οποίο κατέφευγε όταν την κυρίευε η απόγνωση. «Με την υποστήριξη του Μότσαρτ», θα πει, «μπορώ να αντιμετωπίσω ακόμα και λιοντάρια».

Δυναμική και ανυποχώρητη, πείσμων και γαντζωμένη από τις ηδονές, γράφει το 1967 ότι ανυπομονεί να ξεκινήσει μια καινούργια ζωή «αν και είμαι ήδη σαράντα έξι ετών». Και όντως, θα αρχίσει να ζει με ανανεωμένο πάθος, στη γαλλική ύπαιθρο και στο Παρίσι, στην Τυνησία και τη Φλωρεντία, στο Λονδίνο και στη Ρώμη. Θα γράψει το Χωρίς Ενοχές, το καλύτερό της μυθιστόρημα σύμφωνα με τον Γκράχαμ Γκρην, θα ξελογιάσει την Μαντλήν Χάρμσγουορθ, μια 26χρονη δημοσιογράφο και θα ανταλλάσσουν φλογερές επιστολές, ενώ παράλληλα θα γράφει ερωτικά ποιήματα για την παριζιάνα Ζακλίν, και θα κάνει τατουάζ στο εσωτερικό του καρπού της το ελληνικό γράμμα Φ, λέγοντας ότι συμβολίζει τα αρχικά της (P και H). Και, μ’ όλο που στις Ηνωμένες Πολιτείες παραμένει μια περιθωριακή συγγραφέας, στην Ευρώπη το έργο της θεωρείται βαρυσήμαντο, όχι απλώς μια ακόμα συμβολή στην αστυνομική λογοτεχνία αλλά ένα πολύπτυχο σχόλιο στην αίσθηση ότι η ζωή δεν έχει πια νόημα, στη λαμπερή και ολέθρια διάλεκτο της τηλεόρασης που μας μαθαίνει να προσευχόμαστε σε θεούς που δεν επιθυμούμε, στο φόβο ότι οι φίλοι χάνονται τόσο γρήγορα όσο ο αφρός του απορρυπαντικού, στην απώλεια της πίστης στην φροντίδα και την περίθαλψη του συνανθρώπου.

Το 1977, ο Βιμ Βέντερς θα κινηματογραφήσει τον Αμερικανό Φίλο, μια πολυσυζητημένη διασκευή του μυθιστορήματος της Χάισμιθ Το Παιχνίδι του Ρίπλεϊ, με τον Ντένις Χόππερ και τον Μπρούνο Γκαντς, θα γνωρίσει έτσι τη συγγραφέα, θα πει ότι ήταν απίστευτα ευγενική και παρατηρητική, ότι η απόλυτη εντιμότητα ήταν ο μόνος τρόπος να σταθείς απέναντί της, ότι προσπαθούσε συνεχώς να είναι αόρατη, όπως ακριβώς ο Ουίλλιαμ Μπάροουζ, και ότι η μοναξιά την κύκλωνε σαν φωτοστέφανο. Αρχικά, η ταινία δεν άρεσε στη Χάισμιθ, πράγμα που πλήγωσε τον Γερμανό σκηνοθέτη, όταν όμως την είδε δεύτερη φορά άλλαξε γνώμη και έστειλε στον Βέντερς μιαν επιδοκιμαστική επιστολή. Αυτός, φανατικός αναγνώστης αστυνομικών μυθιστορημάτων και λάτρης της Χάισμιθ, κορνιζάρισε την επιστολή και την κρέμασε στο γραφείο του!

Η ταινία του Βέντερς θα κάνει γνωστό το έργο της Χάισμιθ σε ένα ευρύτερο, μα πάντα εκλεκτικό κοινό. Ο Ρίπλεϊ έγινε μια cult μορφή, και η δημιουργός του άρχισε να χαιρετίζεται ως μείζων συγγραφέας. Εφημερίδες όπως η Liberation δημοσίευαν συνεντεύξεις της. Εκεί είπε ότι γράφει για να εξορκίσει το συναίσθημα, για να διασκεδάσει τον εαυτό της, αλλά και γιατί την κατείχε ένα αληθινό πάθος για το γράψιμο. «Ανταμοιβή της τέχνης δεν είναι η δόξα ή η επιτυχία, αλλά η μέθη», φρόντισε να δηλώσει. Το 1991, η Χάισμιθ έφτασε να είναι υποψήφια για το Νόμπελ Λογοτεχνίας, το οποίο πήρε εντέλει η Ναντίν Γκόντιμερ. Τα επόμενα τέσσερα χρόνια τα πέρασε ανάμεσα σε φίλους και ερωμένες, στην κατοικία της στην Ελβετία, φροντίζοντας τους καλεσμένους της με τον ιδιότυπό της τρόπο – ήταν φριχτή μαγείρισσα, καίτοι επέμενε πάντα να πειραματίζεται με περίπλοκες γαστρονομικές συνταγές, πρόσφερε στους άλλους πανάκριβο εκλεκτό ουίσκι ενώ η ίδια έπινε ένα φτηνό, έκανε δηλώσεις κατά του Ρήγκαν, του Μπους (πατρός) και της «αποκρουστικής άσκησης υποκρισίας», όπως χαρακτήριζε την εξωτερική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών, Στο τέλος δεν έτρωγε παρά μονάχα φιστικοβούτυρο, και ζούσε σχεδόν αποκλειστικά με μπίρα, και δεν έπαψε ούτε μέρα να στρώνεται στο γραφείο της, το οποίο είχε στήσει στο υπνοδωμάτιό της και να γράφει.

πηγή: http://vakxikon.blogspot.gr/2007/11/vi.html

...run to feed my utopia..ΑΝΤΕ ΑΓΑΠΗΣΟΥ

Και η ουτοποία διαλύεται από αδύναμα σύννεφα.


PLEASE FEED SOME LOVE TO MY UTOPIA'S APNEA

3,500 women in Iran officially registered as training to become ninjas...and here we are Greeks!

Όταν συμβεί το μισό που αφήνω πίσω κάθε που φεύγω θα καταφέρει να διαλύσει την ουτοποία μου*


Miss nolitax

"Βραδιά λυρικού τραγουδιού και ποίησης στο Camp"-22/03/12!

Κάθε άνοιξη σ' ερωτεύομαι,
όπως η μέρα μεγαλώνει
πιο πολύ
κ οι νύχτες του Νοέμβρη
ανασφάλλουν τη χαμένη ελπίδα.

Miss Nolitax

Обри Бердслей (Aubrey Beardsley)

http://neteye.ru/2011/04/-obri-berdslej-aubrey-beardsle.html

Harlequin and Death

Konstantin Somov

I Like America and America Likes Me

Artist: Joseph Beuys

 May 1974

A master of compelling performance pieces, Beuys flew to New York, picked up by an ambulance, and swathed in felt, was transported to a room in the Rene Block Gallery. The room was also occupied by a wild coyote, and for a period of 8 hours a day for the next three days, Beuys spent his time with the coyote in the small room, with little more than a felt blanket and a pile of straw. While in the room, the artist engaged in symbolist gestures, such as striking a triangle and tossing his gloves to the coyote. At the end of the three days, the coyote, who had become quite tolerant of Beuys, allowed a hug from the artist, who was transported back to the airport via ambulance. He never set foot on outside American soil nor saw anything of America other than the coyote and the inside of the gallery.

s:http://www.wikipaintings.org/en/joseph-beuys/i-like-america-and-america-likes-me

Ο καθρέφτης κι η μάσκα

Από: Χόρχε Λουίς Μπόρχες, Τό βιβλίο τής άμμον, μτφρ. Σπ. Τσακνιάς, Αθήναι 1982, σσ. 79-84, © εκδόσεις Νεφέλη, Μαυρομιχάλη 9, Αθήναι, τηλ. 0103607744

Ό καθρέφτης κι ή μάσκα

Μετά τή μάχη τού Κλόνταρφ, δπου νικήθηκαν οι Νορβηγοί, ό Βασιλιάς τής Ιρλανδίας μιλούσε μέ τόν αύλικό του ποιητή.   «Τάμεγαλύτερα κατορθώματα χάνουν τή λάμψη τους άν δέ μπουν μέσα σέ λέξεις», ειπε ό βασι­λιάς. «Θέλω νά ψάλλεις τή νίκη μου καί τό έγκώμιό μου. Θά ’μαι ό Αινείας καί θά ’σαι ό Βιργίλιός μου. Θεωρείς τόν εαυτό σου ικανό γι’ αυτή τήν άποστολή που θά χαρί­σει τήν αθανασία καί στους δυό μας;» «Μάλιστα, Κύριέ μου», ειπε ό βάρδος. «Είμαι ό Όλλαν. Δώδεκα χειμώνες παιδεύτηκα στους κανόνες τής προσωδίας. Ξέρω άπέξω τούς τρακόσους εξήντα μύθους πού ’ναι ή βάση τής αληθινής ποίησης. Οι κύκλοι τοΰ ’Άλστερ καί του Μάνστερ είναι στίς χορδές τής αρπας μου. Οι νόμοι μοΰ επιτρέπουν νά χρησιμοποιώ μ’ απλοχεριά τίς πιό παλιές λέξεις τής γλώσσας μας καί τίς πιό περίπλοκες μεταφορές. Έχω καταχτήσει τά μυστικά τοΰ γραψίματος πού προστατεύουνε τήν τέχνη μας απ' τά μυωπικά μάτια τού δχλου. Μπορώ νά εγκωμιάσω ερωτες, ζωοκλοπές, ταξίδια και πολέμους. Ξέρω τή μυθολογική καταγωγή ό­λων των βασιλικών οϊκων τής Ιρλανδίας. Έχω κάποια γνώση μιας αμερόληπτης αστρολογίας, μαθηματικών, κανονικού δικαίου καί τών ιδιοτήτων τών φυτών. Νίκησα τούς ανταγωνιστές μου σέ δημόσιους διαγωνισμούς. Εί­μαι δεξιοτέχνης τής σάτιρας, πού προκαλεϊ δερματικές παθήσεις, περιλαμβανομένης καί τής λέπρας. Ξέρω νά χειρίζομαι τό σπαθί, καθώς άπόδειξα στή μάχη σας. Ένα μονάχα πράμα δεν ξέρω -πώς νά σάς εύχαριστήσω γιά τό δώρο πού μού κάνατε».
  Ό βασιλιάς, πού βαριόταν εύκολα τις μακρυγορίες, ιδιαίτερα τών άλλων, ειπε μέ άνακούφιση: «Τά ξέρω δλ’ αυτά, πολύ καλά. ’Άκουσα πώς τελευταία τραγούδησε τ’ άηδόνι στήν Αγγλία. Όταν περάσουν τά χιόνια κι οι βρο­χές, καί τ’ άηδόνι επιστρέφει στόν τόπο μας απ’ τίς νότιες χώρες, θά ψάλλεις τά εγκώμιά σου μπροστά στήν Αυλή καί στή Σχολή τών Βάρδων. Σοϋ παραχωρώ εναν ολό­κληρο χρόνο. Κοίτα νά έξευγενίσεις κάθε λέξη καί κάθε γράμμα, καί νά τούς δώσεις μιάν άστραφτερή λαμπρότη­τα. Ή ανταμοιβή, καθώς ξέρεις, δέ θά ’ναι ανάξια οΰτε τών βασιλικών μου συνηθειών οΰτε τών άγρυπνων νυ­χτών τής εμπνευσής σου». «Υπάρχει μεγαλύτερη άνταμοιβή απ’ τό νά βλέπω τή μεγαλειότητά σας;» ειπε ό ποιητής πού ήταν ταυτό­χρονα καί αύλικός. Ύποκλίθηκε κι αποχώρησε, έχοντας κιόλα στο μυαλό του τή φευγαλέα μορφή καναδυό στίχων  · Σάν κύλησε ό χρόνος - κι ήταν μιά κακή χρονιά, δλο επιδημίες κι εξεγέρσεις - ό ποιητής παρουσίασε τόν πανη­γυρικό του. Τόν άπάγειλε αργά καί μέ αυτοπεποίθηση, χωρίς νά ρίξει οΰτε μιά ματιά στό χειρόγραφο. Μέ μιά κίνηση τού κεφαλιού του, ό βασιλιάς εδειξε τήν έπιδοκιμασία του. Τόν μιμήθηκαν δλοι, άκόμα κι αυτοί πού συνωστίζονταν στίς πόρτες καί δεν μπόρεσαν ν’ άκούσουν οΰτε μιά λέξη. Στό τέλος μίλησε ό βασιλιάς. «Δεκτός ό μόχθος σου,» είπε. «Είναι άλλη μιά νίκη. Έχεις δώσει στήν κάθε λέξη τ’ άληθινό της νόημα, καί στό κάθε ουσιαστικό τό επίθετο πού δίναν οί παλιοί μας ποιητές. Σ’ δλο τόν πανηγυρικό σου δέν υπάρχει οΰτε μιά εικόνα πού νά μήν ήτανε γνωστή στούς κλασικούς. Ό πό­λεμος είναι τ’ δμορφο σύμπλεγμα τών άνδρών, καί τό αί­μα είναι τό νερό τού σπαθιού. Ή θάλασσα έχει τούς θεούς της καί τά σύννεφα προλέγουνε τό μέλλον. Χειρίστηκες μέ μαστοριά τή ρίμα, τήν παρήχηση, τή συνήχηση, τή διάρ­κεια τών φθόγγων, τά τεχνάσματα τής έμπειρης ρητορι­κής καί τή σοφή ποικιλία τών μέτρων. ’Άν δλη ή λογοτε­χνία τής Ιρλανδίας ήταν νά χαθεί —δ μή γένοιτο— θά μπορούσε νά ανασυγκροτηθεί, χωρίς άπώλειες, από τήν κλασική ώδή σου. Τριάντα γραφιάδες θά τήν άντιγράφουν, ό καθένας δώδεκα φορές».
 Έγινε γιά λίγο σιωπή, κι υστέρα συνέχισε: «Όλα είναι καλά κι ώστόσο τίποτα δέν έγινε. Τό αίμα δέν τρέχει γρηγορότερα στίς φλέβες μας. Τά χέρια μας δέν άπλώθηκαν ν’ αρπάξουνε τό τόξο. Κανένας δέ χλώμιασε. Κανένας δέν έβγαλε μιά πολεμική κραυγή, κανένας δέν πρόταξε τά στήθια του ενάντια στούς Βίκινγκ. Πρίν περάσει ένας χρόνος, ποιητή, θά ’χουμε τήν εύχαρίστηση νά έπικροτήσουμε μιάν άλλη ώδή σου. Στό μεταξύ, σάν ένα δείγμα τής επιδοκιμασίας μας, πάρε αυτόν τόν άσημένιο καθρέφτη». «Καταλαβαίνω», είπε ό βάρδος, «κι υποβάλλω τίς εύχαριστίες μου». Τ’ άστέρια τ’ ουρανού συνέχιζαν τή λαμπερή πορεία τους. Γι’ άλλη μιά φορά τραγούδησε τ’ άηδόνι στά δάση τών Σαξώνων, κι ό ποιητής ήρθε ξανά μέ τό χειρόγραφό του πού, αυτή τή φορά, ήταν μικρότερο απ' τό προηγού­μενο. Δεν τό άπάγγελε από μνήμης, αλλά τό διάβασε, μ’ ολοφάνερη διστακτικότητα, παραλείποντας εδώ κι έκεΐ ο­ρισμένα άποσπάσματα, σά νά μήν τά καταλάβαινε κι ό ί­διος, ή, σά νά φοβόταν μήν τά βεβηλώσει. Ήταν παρά­ξενη ώδή. Δεν ήταν ή περιγραφή τής μάχης ήταν ή μά­χη. Μέσα στή χαώδη πολεμική της ατμόσφαιρα, συ­γκρούονταν μεταξύ τους ό Θεός πού είναι Τρεις καί είναι Ένας, οί είδωλολατρικές θεότητες τής Ιρλανδίας, κι ε­κείνες πού θά εξαπέλυαν πόλεμο εκατοντάδες χρόνια αρ­γότερα, στήν αρχή τής Παλαιότερης Έδδα. Ή μορφή δέν ήτανε λιγότερο παράδοξη. Ένα ουσιαστικό στόν ένικό, συντάσσονταν μ’ ενα ρήμα στόν πληθυντικό. Οί προ­θέσεις δέν είχαν καμιά σχέση μέ τήν κοινή χρήση. Ή τρα­χύτητα εναλλασσόταν μέ τή γλυκύτητα. Οί μεταφορές ή­ταν αύθαίρετες, ή τουλάχιστον, ετσι μοιάζαν. Ό βασιλιάς, αντάλλαξε λίγα λόγια μέ τούς λόγιους πού ήταν μαζεμένοι γύρω του, κι είπε στό βάρδο: «Ή πρώτη σου ώδή, καθώς ήμουνα σε θέση νά πώ, ήταν μιά προσφυέστατη έπιτομή δλων των μέχρι τώρα άσμάτων τής Ιρλανδίας. Ή σημερινή σου ώδή τά ξεπερνάει, κι ί­σως εκμηδενίζει δ,τι προηγήθηκε. Καταπλήσσει, θαμ­πώνει, προξενεί τό δέος καί τό θαυμασμό. Οί αγράμματοι δέ θά τήν καταλάβουν άντάξιοί της είναι μόνο οί μορφω­μένοι, οί λιγοστοί. Μιά φιλντισένια κασετίνα θά ’ναι ό χώρος δπου θά φυλάγεται τό μοναδικό της αντίτυπο. Άπό τήν πένα πού ’βγαλε ενα τόσο περίφημο εργο, μπο­ρούμε νά περιμένουμε κάτι ακόμα πιό υψηλό». Καί πρόσ- θεσε μ’ ενα χαμόγελο: «Φιγούρες είμαστε σέ κάποιο μύ­θο, καί, καλό ’ναι νά θυμόμαστε δτι στούς μύθους πρωτο­στατεί ό αριθμός τρία». «Τά τρία δώρα τού μάγου, τά τρίστιχα, καί ή άδιαφιλονίκητη 'Αγία Τριάδα,» πήρε τό θάρρος νά μουρμουρί­σει ό βάρδος. «Σάν δείγμα τής επιδοκιμασίας μας», συνέχισε ό βασιλιάς, «πάρε αυτή τή χρυσή μάσκα». «Κατάλαβα», είπε ό βάρδος, «κι υποβάλλω τίς ευ­χαριστίες μου». Ή επέτειος ξαναγύρισε. Οί φρουροί τού παλατιού πρόσεξαν πώς ό ποιητής δέν κρατούσε χειρόγραφο. Ό βα­σιλιάς τόν κοιτούσε κατάπληκτος* ό βάρδος, ήταν άλλος άνθρωπος. Κάτι άλλο, κι ό χρόνος είχε αύλακώσει τό πρόσωπό του κι είχε μεταμορφώσει τά χαρακτηριστικά του. Τά μάτια του έδειχναν σά ν’ άτενίζανε μακριά στό βάθος ή σά νά ήτανε τυφλός. Παρακάλεσε νά τού έπιτρέψουνε δυό λόγια μέ τό βασιλιά. Οι υποτακτικοί άδειάσανε τήν αίθουσα. «Δέν έγραψες τήν ώδή;» ρώτησε ό βασιλιάς. «Ναί», απάντησε ό βάρδος θλιμμένα, «πού νά μ’ εί­χε εμποδίσει ό Κύριος καί Χριστός μας!» «Μπορεΐς νά τήν έπαναλάβεις;» «Δέν τολμώ». «Θά σού δώσω εγώ τό θάρρος πού σού λείπει», είπε ό βασιλιάς. Ό βάρδος άπάγγειλε τό ποίημα  πού ήταν όλο κι όλο ένας στίχος. Μήν τολμώντας νά τόν επαναλάβουν δυνατά, ό ποιητής κι ό βασιλιάς, τόν άπολάμβαναν σά νά ’ταν μιά μυστική προσευχή ή μιά βλαστήμια. Ό βασιλιάς ήταν τόσο έντρομος καί τόσο συντριμμένος δσο κι ό βάρδος. Κοίταζαν ό ένας τόν άλλον κατάχλωμοι. «Στα νιάτα μου», είπε ό βασιλιάς, «άρμένισα κατά τή δύση. Σ’ ένα νησί είδα άσημένια κυνηγόσκυλα νά θανατώνουν χρυσαφιά άγριογούρουνα. Σ’ ένα άλλο, χορ­τάσαμε τήν πείνα μας μέ τ’ άρωμα μαγικών μήλων. Σ’ ένα τρίτο, είδα τοίχους από φωτιά. Στό πιό μακρινό νησί, ενα θολωτό καί κρεμαστό ποτάμι διέσχιζε τόν ουρανό, καί στά νερά του έπλεαν ψάρια καί βάρκες. Όλα αυτά είναι θαύματα, τό δίχως αλλο, δέν συγκρίνονται δμως μέ τό ποίημά σου πού, κατά κάποιο τρόπο, τά περιλαμβάνει δλα. Ποιά μαγγανεία σου τό ένέπνευσε;» «Την αυγή ξύπνησα προφέροντας λέξεις πού στήν αρχή δέν καταλάβαινα», είπε ό βάρδος. «Οί λέξεις αύτές ήταν ενα ποίημα. Ένιωσα σά νά ’χα διαπράξει κάποιο α­μάρτημα  πού τό "Αγιο Πνεύμα, ίσως, δέ συγχωρεΐ». «Ένα αμάρτημα πού τώρα μοιραζόμαστε οί δυό μας», είπε ό βασιλιάς ψιθυριστά. Ή αμαρτία του νά εχεις γνωρίσει τήν Όμορφιά, πού ’ναι ενα δώρο απαγορευμένο στούς άνθρώπους. Τώρα έχουμε τό χρέος νά έξιλεωθούμε. Σου ’δωσα εναν καθρέφτη καί μιά χρυσή μάσκα· ιδού τό τρίτο δώρο πού θά ’ναι καί τό τελευταίο». Στό δεξί του χέρι εβαλε ενα στιλέτο.
 Γιά τόν ποιητή, ξέρουμε πώς αύτοκτόνησε μόλις βγήκε απ’ τό παλάτι,  γιά τό βασιλιά, πώς είν’ ενας ζη­τιάνος πού περιπλανιέται σ’ δλη τήν Ιρλανδία πού ’ταν κάποτε τό βασίλειό του καί πώς δέν έπανέλαβε ποτέ τό ποίημα.

---

Συλλογή ισλανδικών ποιημάτων τού 13ου αι. γνωστή καί σάν Έδδα ή πεζή, σέ άν- τίθεση μέ τήν κατοπινότερη, 17ος αί., τή λεγάμενη Έδδα ή ποιητική.

Higgs Νανόπουλος

Ο θαυμαστός κόσμος του Higgs

«Χαρακτηριστικό της ύλης από την οποία ΟΛΑ είναι παράγωγα, είναι η μάζα. Όλα τα βασικά συστατικά της ύλης, quarks, λεπτόνια…, έχουν μάζα και σύμφωνα με το Καθιερωμένο πρότυπο (Standard Model) η μάζα αυτή προέρχεται από το μηχανισμό του Higgs, που προτάθηκε το 1964!
Περιμέναμε περίπου 50 χρόνια για να δούμε τελικά τα πρώτα ίχνη του σωματιδίου Higgs στο μεγάλο πείραμα LHC του CERN. Η ανακάλυψη αυτή ξεφεύγει από τα στενά όρια μιας συγκεκριμένης ομάδας φυσικών και απαντά σε ένα από τα μεγαλύτερα ερωτήματα όλων των εποχών: ΑΠΟ ΠΟΥ ΠΡΟΕΡΧΕΤΑΙ Η ΜΑΖΑ;
Η πειραματικά τεκμηριωμένη/με ισχυρές ενδείξεις απάντηση σ’ αυτό το τόσο μεγάλο ερώτημα που θέλω να πιστεύω ότι αφορά όλους μας, θα είναι το κεντρικό θέμα της ομιλίας μου.»
- Δημήτρης Νανόπουλος

Ομιλητής
Δημήτρης Νανόπουλος: Ακαδημαϊκός, Διακεκριμένος Καθηγητής Φυσικής Υψηλών Ενεργειών του Πανεπιστημίου Texas A&M (ΗΠΑ)

 

 

20 Μαρτίου 2012 19:00 Μικρή Σκηνή

Η είσοδος σε όλες τις εκδηλώσεις του Κύκλου «Λέξεις & Σκέψεις» είναι δωρεάν και τηρείται σειρά προτεραιότητας.
Η διανομή των δελτίων εισόδου ξεκινά 1 ώρα πριν από κάθε εκδήλωση.

http://www.sgt.gr/gr/programme/event/642 

two enormous vukeros in the fight for the predominance

two enormous vukeros in the fight for the predominance

Τσαρούχης---

Ό, τι να πεις, είναι επικίνδυνο. Γιάννης Τσαρούχης

Δεν ξέρω γιατί έγραψα αυτά τα κείμενα. Ίσως νόμιζα ότι η αδύνατή μου φωνή θα υπερνικήσει το θορυβώδες τραίνο που περνάει χωρίς να σταματά…”

Γιάννης Τσαρούχης (1910-1989)

Posted on 01/01/2012

“… Έχοντας αποθέσει όλες μου τις ελπίδες στην ζωγραφική, είχα τύψεις όταν ασχολιόμουν με κάτι άλλο.
Δεν έχω ταλέντο συγγραφέα, αλλά έχω ιδέες. Να μου συχωρέσουν αυτή την αδυναμία να το νομίζω. Με τη ζωγραφική μόνο δεν θα μπορούσα να βγάλω το άχτι μου για ένα σωρό πράγματα με τα οποία διαφωνούσα στην καθημερινή μου ζωή.
Ότι έγραψα, κατά το αρχαίο ελληνικό σύστημα, είναι ελαφρώς ρετουσαρισμένο. Αν οι Αιγύπτιοι εφεύραν την μεγέθυνση με τα τετράγωνα, οι αρχαίοι Έλληνες, μ’ όλη την αυθορμησία τους, βρήκαν το ρετουσάρισμα. Πολύ αργότερα το απεδέχθησαν οι φωτογράφοι. Το ρετουσάρισμα έχει δύο όψεις: είναι το χονδροειδές μακιγιάζ που δείχνει αυτό που θέλεις να κρύψεις, η μια του όψη, και η άλλη είναι το ρετουσάρισμα που κάνουμε για να έχουμε το πράγμα που αξίζει τον κόπο χωρίς τα περιττά του. «Μια φορά μας μίλησε η σελήνη, μια φορά μας μίλησε ο έρωτας, η άνοιξη, όλα τα άλλα είναι βαρετά διαλείμματα», λέει ο φιλόσοφος.
Το κακό με μένα είναι ότι θέλω να πω κάτι μ’ αυτά που γράφω και δεν έχω το χάρισμα που έχουν οι αληθινοί λογοτέχνες να γράφουν σελίδες πολλές χωρίς να λένε τίποτε.
Ό, τι να πεις, είναι επικίνδυνο. Καλύτερα θα ήταν να μην γράφει κανείς καθόλου, ιδίως όταν είναι ελεύθερος.
Και όταν έχει καταλάβει πως η διόρθωση των ατόμων είναι βιασμός της ιδιοτροπίας της φύσεως. Το αρχαίο ιδεώδες να είσαι ένας καλός υπηρέτης του πλησίον σου και ν’ αγαπάς συγχρόνως τον εαυτό σου καθίσταται μέρα με τη μέρα αδύνατον. Και καταντάει τέλος να κάνεις όλο τον κόσμο για την ασφάλειά του να είναι «όνος δορά λέοντος επενδυθείς». Ο Χριστός θέλοντας να βρει τη δυνατότερη μορφή αγάπης την οποία πρέπει να δίνεις στον πλησίον σου, θεώρησε την αγάπη προς τον εαυτό μας ως την πιο ισχυρή, φυσική και τέλεια.
Αυτοί όλοι που δεν αγαπούν τον εαυτό τους πώς μπορεί να είναι χριστιανοί;
Η αστική υπεροψία σπρώχνει πάντοτε τους ανθρώπους να κάνουν κάτι το κακό ή το αξιοθαύμαστο. Αυτή ευθύνεται για τα ναρκωτικά, αυτή για τα εγκλήματα, αυτή για ό,τι μας αηδιάζει στον άνθρωπο. Απ’ αυτή βγαίνουν όλες οι επαναστάσεις για ν’ αποφύγουμε τη χειρότερη δικτατορία που είναι της οικογένειας.
Οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν εκτιμούν τους καλλιτέχνες. Μόνο αυτοί που ξέρουν να παρακαλούνε γονατιστοί θεωρούνται άξιοι να ενισχυθούν από το Κράτος.
Είναι τραγικό για τη σημερινή νεολαία που ζητά μόνο διορισμό. Κανείς δεν θέλει να κερδίσει από μια τίμια εξυπηρέτηση του πλησίον που μόνο με μια εξυπηρέτηση και ολοκλήρωση του πάθους του μπορεί να συνδυαστεί. Κάποτε νόμιζα ότι όλη αυτή την κατάσταση του μικρού και του μεγάλου αστού εύκολα μπορώ να την αλλάξω. Αδύνατον όμως.
Όση αηδία κι αν προκαλεί ο σημερινός άνθρωπος,  αστικός άνθρωπος την πόλεως, δεν είναι εύκολο να τον μετατρέψεις όσα κι αν του δίνεις.
Πολλά πράγματα έρχονται από την Ευρώπη με τα βιβλία και τα περιοδικά.
Δεν είναι δυνατόν όμως να βρεθεί ο χαρακτήρας της Ελλάδος αν δεν έχουμε τη δυνατότητα αυτή την αυστηρή πραγματικότητα του υποκειμένου να την απαλλάξουμε από την πλήρη ταυτότητα με τον εαυτό μας.
Πάω σχεδόν να μαρτυρήσω γιατί έγραψα αυτά τα κείμενα. «Ο νοών νοήτω» τι θέλω να πω. Αλλά εγώ πρέπει να έχω μια μάσκα να προφυλάγομαι από τις επικίνδυνες και ποικιλόμορφες τιμωρίες της κοινωνίας.
Ανακατεύομαι με τον κόσμο που αντιπροσωπεύει η εφημερίδα μη μπορώντας ν’ αντέξω τη μοναξιά αυτή που δεν κάνει ό,τι κάνει όλος ο κόσμος.
Μ’ αρέσει η μοναξιά αλλά φοβάμαι μήπως με κλείσουν σε τείχη ανεπαισθήτως.
Οι φρόνιμοι καλλιτέχνες που κρατούν τη θέση τους, που ξέρουν να κάνουν ένα αφηρημένο ταμπλώ άρτιο, που σκοπό τους έχουν να κάνουν μια καριέρα, δεν μπορούν να καταλάβουν πως η ζωγραφική μου δεν είναι τόσο ανειδοποίητη από τα ζωγραφικά προβλήματα.
Αλλά μ’ ενδιαφέρει να πολιορκήσω επιτυχώς τα θέματα που μ’ απασχολούν, που είναι και σύμβολα ελευθερίας.“
Γιάννης Τσαρούχης, Μαρούσι, Σεπτέμβρης ‘86
(Εισαγωγή του βιβλίου «Αγαθόν το εξομολογείσθαι», εκδ. Καστανιώτη, 1989)

——————-

“Καλότυχοι όσοι είναι διχασμένοι…”

“… Αγαπώ την Κάλας και τη Σωτηρία Μπέλου. Και δεν αισθάνομαι διχασμένος. Ας κοπιάσουν όσοι σκανδαλίζονται γι’ αυτό να καταλάβουν τι μου συμβαίνει.
Εγώ πάντως κοπίασα και κοπιάζω για να βρω μια τάξη και μια ισορροπία. Θέλω συνεχώς να γνωρίζω και να ξεκαθαρίζω. Για να είμαι ελεύθερος ν’ αγαπήσω απόλυτα.
Δεν μ’ ενδιαφέρουν οι προηγούμενες επιτυχίες. Είναι φυσικό να θέλω να κάνω ελληνικό ό,τι μ’ αρέσει στην Αναγέννηση. Αλλά ποτέ δεν θέλησα να γίνω Ιταλός.
Τελικά, θέλω να αισθανθώ τη μεγάλη χαρά του να μπορώ να κάνω εγώ ο ίδιος έργα τέλεια, σχεδόν αχειροποίητα, όπως οι χρωμολιθογραφίες που θαύμαζα στις ταβέρνες και στις λατέρνες, ξεκινώντας από πρόσωπα υπαρκτά και σύγχρονα που με συγκινούν.
Ο γραφισμός του Καραγκιόζη και της Κεραμεικής είναι κάτι το έμφυτο στη μεσογειακή ράτσα και το αγαλματώδες και φωτοσκιασμένο είναι η μεγάλη και επίσημη παράδοσή μας, από την αρχαιότητα ως τις εικόνες.
Μού ‘ρχεται να πω: Καλότυχοι όσοι είναι διχασμένοι…
Θα ήθελα να υπάρχουν και άλλοι τρόποι για ν’ αποδώσουν ακόμη πιο πιστά την πραγματικότητα. Η μοντέρνα τέχνη και οι ελευθερίες της μ’ ενδιαφέρουν ως πιθανότητες τελειοποιήσεως της πειστικής αναπαραστάσεως και όχι ως φυγές απ’ αυτήν.
Τι είναι πραγματικότης; Δεν ξέρω, αλλά είναι κάτι σχετικό με την ικανότητα του ανθρώπου να δημιουργεί θεωρήματα.”
Γιάννης Τσαρούχης, Μαρούσι, Σεπτέμβρης ‘86
(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου «Αγαθόν το εξομολογείσθαι», εκδ. Καστανιώτη)
 

Πηγή-αναδημοσίευση :
 https://afigisizois.wordpress.com/2012/01/01/%CE%B3%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%BD%CE%B7%CF%82-%CF%84%CF%83%CE%B1%CF%81%CE%BF%CF%85%CF%87%CE%B7%CF%82/